ქიმიური ბმა და ელექტროგამტარობა

ნივთიერებები ელექტროგამტარობის მიხედვით შეიძლება დავყოთ I და II რიგის გამტარებად.  I რიგის გამტარებს მიეკუთვნება მეტალები, სადაც დენის გადამტანი თავისუფლად მოძრავი ელექტრონებია. II რიგის გამტარებია ელექტროლიტები. ელექტროლიტი ეწოდება ნივთიერებას, რომლის ნალღობი ან წყალხსნარი დენს ატარებს. მათში დენის გადამტანი თავისუფლად მოძრავი იონებია.  

ქიმიური ბმა არის მიზიდვის ძალები, რომელთა ხარჯზეც სხვადასხვა ატომი/იონი/მოლეკულა წარმოქმნის უფრო რთულ სისტემას: მოლეკულას, კრისტალს, მოლეკულათშორის ასოციატს. ქიმიური ბმის წარმოქმნის მიზეზია ატომთა სწრაფვა,  შეიძინონ კეთილშობილი აირების მსგავსი რვაელექტრონიანი მდგრადი შრე (ns²np⁶). არჩევენ ქიმიური ბმის 3 ძირითად ტიპს: იონური, კოვალენტური და მეტალური ბმა.  ქიმიურ ბმად მიიჩნევენ წყალბადურ ბმასაც, რომელიც შეიძლება არსებობდეს როგორც მოლეკულებს შორის, ასევე მოლეკულების შიგნითაც. მეცნიერთა ნაწილი წყალბადურ ბმას მოლეკულათშორისი ურთიერთქმედების სახედ მიიჩნევს ვან-დერ-ვაალსურ ძალებთან ერთად.

იონური ეწოდება ბმას, რომელიც განხორციელებულია საწინააღმდეგოდ დამუხტული იონების ელექტროსტატიკური მიზიდვით. ბმა იონურია, როდესაც ელემენტების ელექტროუარყოფითობების მნიშვნელობებს შორის განსხვავება 1.7-ზე მეტია. ნაერთები იონური ბმით იონური ნაერთების სახელითაა ცნობილი. იონურ ნაერთებს იონური მესერი აქვს, რომელთა კვანძებში იონებია განლაგებული.

ორ ატომს შორის საზიარო ელექტრონული წყვილებით დამყარებულ ბმას, კოვალენტური ბმა ეწოდება. არჩევენ პოლარულ და არაპოლარულ კოვალენტურ ბმებს. პოლარული ბმის შემთხვევაში ბმის წარმომქმნელი საზიარო ელექტრონული წყვილი გადახრილია უფრო ელექტროუარყოფითი ელემენტისაკენ. არაპოლარული ბმის შემთხვევაში ბმის წარმომქმნელი საზიარო ელექტრონული წყვილი  თანაბრად ეკუთვნის ორივე ატომს. პოლარული ბმის შემთხვევაში ელემენტების ელექტროუარყოფითობების მნიშვნელობებს შორის განსხვავება 0,5-დან 1,7-ის ფარგლებშია, ხოლო არაპოლარული ბმის დროს 0-0,5-ის ტოლია.

მოლეკულა პოლარული კოვალენტური ბმით შესაძლებელია არ იყოს პოლარული, რაც დამოკიდებულია მოლეკულის სტრუქტურაზე. ნაერთები პოლარული კოვალენტური ბმით მოლეკულური ანუ კოვალენტური ნაერთების სახელწოდებითაა ცნობილი. მოლეკულურ ნაერთებში მოლეკულური კრისტალური მესრის კვანძებში მოლეკულებია განლაგებული.

მეტალის დადებით იონებს შორის დელოკალიზებული (განზოგადოებული) ელექტრონების საშუალებით დამყარებულ ბმას მეტალური ბმა ეწოდება. Mმეტალებს გააჩნია მეტალური კრისტალური მესერი, რომლის კვანძებში მეტალთა იონები, ნაწილობრივ კი-ატომებია მოთავსებული.

ნივთიერებათა ელექტროგამტარობის შესწავლა შეიძლება გამოვიყენოთ ნივთიერებაში ქიმიური ბმის ტიპის განსაზღვრისათვის. მეტალები დენის გამტარია მყარ მდგომარეობაშიც. იონური ნაერთები მყარ მდგომარეობაში დენს არ ატარებს. წყალში გახსნისას და გალღობისას იონური ნაერთები დენის გამტარები ხდებიან. მოლეკულური ნაერთები დენის გამტარები არ არიან არც მყარ მდგომარეობაში და არც გახსნილ ან გამღვალ მდგომარეობაში.